Pierwsza praca. jak się przygotować?
Podjęcie pierwszej pracy jest jednym z najczęściej wymienianych w testach badających poziom stresu w różnych sytuacjach. W tekście poniżej informujemy i wyjaśniamy kilka podstawowych pojęć i aspektów z nią związanych. Ta wiedza pozwoli lepiej się przygotować i sprawi, że pierwsza praca będzie mniej stresująca.
CV pierwsza praca – układ dokumentu
Nie jest łatwo, ale da się napisać ciekawe i skuteczne CV do pierwszej pracy, bez doświadczenia zawodowego. Proponujemy układ, który uczyni CV ciekawym.
Zawsze zaczynaj od swoich danych. Do kontaktu podaj numer telefonu lub e-mail. Nie musisz podawać miejsca zamieszkania. Warto natomiast umieścić profesjonalne zdjęcie. Poniżej podaj:
Podsumowanie kompetencji i umiejętności
Są to informacje o tym, co umiesz. Skup się na kwestiach ważnych na wybranym stanowisku.
Kompetencje to coś, co można rozwijać, należą do nich na przykład:
praca zespołowa,
troska o jakość,
wywieranie wpływu na innych,
proaktywność.
Jako umiejętności można wymienić: prowadzenie samochodu, obsługę programu Excel, szybkie pisanie na komputerze.
Doświadczenie
Jeśli go nie masz, to wpisz też wolontariat. Karierę zawodową można zacząć od prac na zlecenie, m.in.:
roznoszenie ulotek,
praca w pizzerii,
wakacyjne zbieranie jagód
praca przy promocji festiwalu muzycznego.
Podaj też poziom najwyższego wykształcenia i zainteresowania — skup się na tych, które mogą być ważne dla pracodawcy.
Pierwsza praca — list motywacyjny to ważny element aplikacji
To ważny element aplikacji, jeśli nie mamy doświadczenia.
Dobrze jest taki list zaadresować do konkretnej osoby. Może to być menadżer określonego działu (nasz przypuszczalnie przyszły przełożony) albo kierownik działu hr.
Pamiętajmy o tym, że poprawnie skonstruowany list motywacyjny to bardzo dobre narzędzie promocji. W liście krótko się przedstawiamy. Skupiamy się na powodach, dla których wybraliśmy tę firmę i to stanowisko.
Powtarzamy informacje o doświadczeniu z CV, a dodatkowo mówimy, jakie wartości możemy wnieść do firmy, jeśli zostaniemy zatrudnieni.
Rozmowa kwalifikacyjna w pierwszej pracy
Taka rozmowa jest elementem większości rekrutacji. Zaprasza się na nią tych, którzy przeszli wstępną selekcję. Zawsze inicjuje ją przedstawiciel firmy. Jej celem jest bliższe poznanie cię. Zazwyczaj trwa, od mniej więcej 15 do 45 minut.
Wiele rozmów ma miejsce w firmie, ale mogą być też zdalne — w formie telefonicznej lub video rozmowy. Bardzo prawdopodobne, iż podczas rozmowy padną takie pytania jak:
Co wie pan(i) o naszej firmie?
Dlaczego zdecydował(a) się pan/i aplikować na to stanowisko?
Gdzie widzi się pan(i) za 5 lat?
Jakich zarobków pan(i) oczekuje.
dokumenty lekarskie do pierwszej pracy
Zanim zaczniesz pracę, musisz wykonać badania lekarskie. Ich koszt leży po stronie firmy. Jeśli potwierdzą brak przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia obowiązków na danym stanowisku, to możesz przystąpić do pracy. W przypadku osób z niepełnosprawnością i stanowisk szkodliwych mogą zostać zlecone dodatkowe konsultacje lekarskie.
Orzeczenie lekarskie zazwyczaj jest ważne dwa lata. Potem badania się powtarza.
Pierwsza praca — jaką umowę dostaniesz?
Po badaniach lekarskich konieczne jest wstępne szkolenie BHP i instruktaż stanowiskowy. Poznasz wtedy specyfikę zadań i miejsce wykonywania pracy.
Dopiero po tych formalnościach dochodzi do podpisania umowy o pracę, która powinna zawierać: strony umowy, okres obowiązywania, wykaz zadań.
Wyróżniamy trzy typy umów o pracę:
Umowa na okres próbny – pierwsza, podpisywana tylko raz.
Umowa na czas określony może być podpisywana kilka razy, jednak nie dłużej niż na trzydzieści trzy miesiące łącznie u danego pracodawcy.
Umowa na czas nieokreślony — bezterminowa.
Praca a szkoła
Praca zarobkowa dla nieletnich nie jest możliwa. Jest jednak sposób na zdobycie doświadczenia. Warunkiem jest ukończenie 15 lat. Opiekunowie prawni (zwykle rodzice) muszą wyrazić zgodę na zatrudnienie w ramach przygotowania zawodowego. Prawo pozwala wówczas na wykonywanie lekkiej pracy, określonej w kodeksie.
Nie dotyczy to uczniów, którzy ukończyli 18 lat. Oni mogą zostać zatrudnieni na umowę o pracę. Pamiętać trzeba jedynie, że w Polsce jest obowiązek pobierania nauki. Praca nie może więc kolidować ze szkołą.
Pierwsza praca w wieku 25 lat
Z każdą pełnoletnią osobą może być zawarta umowa o pracę. Studenci często pracują na podstawie umowy zlecenie. Pozwala im to na łączenie pracy zarobkowej z nauką. W ten sposób zdobywają doświadczenie zawodowe, zanim na dobre wejdą na rynek pracy.
Zatrudnianie uczniów lub studentów jest korzystne dla pracodawców w przypadku niedoborów kadrowych. Młodzi mogą wspomóc zespół przez kilka godzin dziennie lub tylko w określone dni. Od zarobków osób poniżej 26 lat nie odprowadza się składek na ZUS i zdrowotnej. To przyczynia się do rozwoju firmy przy jednoczesnych oszczędnościach.
Pierwsza praca jak znaleźć bez studiów
W wielu zawodach doświadczenie jest istotne. Zdarza się jednak, że można inaczej udowodnić swojemu pracodawcy, że jest się najlepszym kandydatem. Jedną z lepiej płatnych branż, w której wykształcenie nie ma znaczenia, jest IT.
Znaleźć pierwszą pracę bez studiów można też, w urzędach i administracji cywilnej, na stanowiskach niespecjalistycznych.
Kolejnym pomysłem jest praca na produkcji, w magazynach lub sklepach wielkopowierzchniowych. Wszędzie tam można liczyć na wynagrodzenie związane z nadgodzinami lub pracą nocną. Można też zacząć pracować w sprzedaży bezpośredniej lub założyć własną działalność gospodarczą.
Pierwsza praca po studiach
Mając skończone studia łatwiej zdobyć pierwszą umowę. Można szukać w branży zgodnej z naszym wykształceniem. Wciąż jednak musimy udowodnić swoją wartość, której nie pokazuje CV. Warto przygotować kopie dyplomów. Cenne doświadczenie można zdobyć na kursach kierunkowych.
Ile można zarobić w pierwszej pracy?
W pierwszej pracy nie oczekujmy wysokiego wynagrodzenia. Zwykle będzie ono na poziomie minimalnej płacy, nawet w lepiej opłacanych zawodach. Pamiętajmy, że pensja należna jest po każdym przepracowanym miesiącu. Także wtedy, gdy nie mamy umowy o pracę, a jedynie staż. Wyjątkiem są umowy o dzieło i zlecenie, gdzie wypłatę otrzymuje się po wykonaniu określonego zadania lub w innych, ustalonych przez strony terminach.
Pierwsza praca staż z urzędu pracy
Prawo do odbycia stażu przyznanego przez urząd pracy, mają wyłącznie osoby bezrobotne, czyli dopiero po ukończeniu studiów. Te, które nie skończyły 30 lat, mają możliwość odbycia 12-miesięcznego stażu. Osobom powyżej tego wieku przysługuje prawo do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia.
Aby skorzystać ze stażu, trzeba spełnić trzy warunki:
być zarejestrowanym, jako osoba bezrobotna,
wypełnić i złożyć wniosek o staż,
dołączyć CV wraz z listem motywacyjnym.
Staż może zostać narzucony przez urząd albo znaleziony samodzielnie. Jeśli zrezygnujesz ze stażu, bez podania powodu utracisz status osoby bezrobotnej.
Pierwsza praca a urlop
Osobie zatrudnionej nie od razu należy się wolne. Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje po pierwszym miesiącu pracy. Ważne są tu też rodzaje umów o pracę. Zlecenie i dzieło nie uprawniają do płatnych dni wolnych. W ciągu roku przysługuje 20 dni urlopu, ale nie od razu wszystkie.
Jak liczyć urlop w pierwszej pracy?
Po rozpoczęciu nowej pracy nabywamy prawo do dni wolnych stopniowo. Urlop wylicza się, kiedy minie pierwszy przepracowany miesiąc i w pierwszym roku otrzymujemy 1/12 puli miesięcznie. Daje to 1.66 dnia. Później wymiar urlopu nalicza się 'z góry’, czyli dostaniemy 20 dni do wykorzystania w określonym terminie, zatwierdzonym przez pracodawcę.
Jaka pierwsza praca najlepsza?
Swoją pierwszą pracę podejmujemy pełni zapału i chęci. Warto wybrać zawód odpowiadający oczekiwaniom i zainteresowaniom. Jeśli rodzaj wykonywanej pracy będzie dawać satysfakcję, to nowy pracownik będzie bardziej wydajny.
Trzeba też zastanowić się nad rodzajem umowy o pracę. Jeśli studiujemy, to wymiar czasu pracy nie powinien nam utrudniać kształcenia.
Pierwsza praca jakie wynagrodzenie na umowie o dzieło
Często wchodząc na rynek pracy, decydujemy się na inną formę zatrudnienia niż umowa o pracę. Umowa o dzieło to obok umowy zlecenia umowa cywilnoprawna. Na jej podstawie zleca się pracownikowi określone zadania, których czas wykonania nie musi być określony.
Wysokość wynagrodzenia nie jest zależna od godzin pracy, a pracownik nie ma odciąganych składek ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego od tych zarobków.
Pierwsza praca – jakie składki przy różnych typach umów?
Studenci często pracują inaczej niż na podstawie umowy o pracę. Trzeba pamiętać, że zlecenie i dzieło to rodzaje umów cywilnoprawnych i nie podlegają Kodeksowi Pracy. Nie są wliczane do stażu pracy i zwolnione z niektórych składek.
W przypadku zatrudnienia pracownika do 26 roku życia pracodawca nie opłaca żadnych składek ZUS. Za osoby starsze niż 26 lat opłaca się, niezależnie od rodzaju umowy, składki ubezpieczenia społecznego:
składka na Fundusz Pracowniczy – 2,45%,
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,10%,
ubezpieczenie zdrowotne – 9%,
ubezpieczenie wypadkowe – od 0,40% do 3,60%,
ubezpieczenie rentowe – 8% oraz ubezpieczenie emerytalne 19,52%.
Jeśli mamy umowę o pracę, to listę uzupełnia jeszcze składka na FEP, czyli Fundusz Emerytur Pomostowych w wysokości 1,5% opłacana przez pracodawcę oraz składka chorobowa płacona przez pracownika – 2,45%.
Pierwsza praca dokumenty
Pracodawca musi otrzymać od nas:
orzeczenie lekarskie, dopuszczające nas do wykonywania pracy,
dokumenty potwierdzających odbycie stażu lub praktyk,
dyplomy potwierdzające najwyższy poziom wykształcenia i kwalifikacje zawodowe,
innych dokumentów wynikających z odrębnych przepisów.
Trzeba je dostarczyć najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy.
Podsumowanie: Szukanie pierwszej pracy to niewątpliwie duży stres. Warto przygotować wszystkie dokumenty i przemyśleć najpopularniejsze pytania rekrutacyjne. Ułatwieniem są też urzędy i agencje pracy. Nie tylko pomogą one znaleźć pierwszą pracę, ale też zadbają o warunki zatrudnienia zgodne z przepisami.